Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch presenteert van 13 februari tot en met 8 mei 2016 de internationale tentoonstelling Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie. Met naar verwachting 20 schilderijen (panelen en triptieken) en 19 tekeningen is het de grootste overzichtstentoonstelling van Jheronimus Bosch (ca. 1450 ’s‑Hertogenbosch 1516) ooit. De tentoonstelling vormt een ongeëvenaard eerbetoon aan de belangrijkste middeleeuwse kunstenaar die ons land heeft gekend: nooit eerder werden zoveel werken van deze “duivelskunstenaar” bijeengebracht. Eenmalig keert het leeuwendeel van zijn oeuvre terug naar ’s-Hertogenbosch, de stad waar hij als Jheronimus van Aken werd geboren, waar hij zijn meesterwerken schilderde en waaraan hij zijn artiestennaam Bosch ontleende. De tentoonstelling is het hoogtepunt van het Nationaal Evenementenjaar Jheronimus Bosch 500 dat in 2016 wordt gevierd, naar aanleiding van het 500ste sterfjaar van de kunstenaar.
Uitzonderlijk aantal bruiklenen
De tientallen bruiklenen komen van vooraanstaande musea uit de hele wereld, waaronder het Museo Nacional del Prado (Madrid), Museum Boijmans Van Beuningen (Rotterdam), Gallerie dell’Accademia/Palazzo Grimani (Venetië) en Metropolitan Museum (New York). Onder de bruiklenen bevinden zich werken als de Keisnijding en de Verzoeking van de heilige Antonius (Museo Nacional del Prado, Madrid), het Narrenschip (Musée du Louvre, Parijs), de Dood en de vrek (National Gallery of Art, Washington) en het Heremieten-drieluik (Gallerie dell’Accademia, Venetië). Het uitzonderlijk grote aantal bruiklenen aan de expositie biedt bezoekers de unieke gelegenheid de revolutionaire en fantasierijke beeldtaal van Jheronimus Bosch uitgebreid te bestuderen.
Jheronimus Bosch
Kenmerkend voor Bosch zijn de beroemde monsters, duivelse figuren, engelen en heiligen die zijn tekeningen en panelen bevolken. Zijn karakteristieke werk, vol illusies en hallucinaties, wonderlijke gedrochten en nachtmerries, verbeeldt onnavolgbaar de grote thema’s van zijn tijd: verleiding, zonde en rekenschap. Werkend in de periode rond 1500, de overgang tussen middeleeuwen en renaissance, weerspiegelen Jheronimus’ schilderijen en tekeningen op raadselachtige wijze de relatie tussen de mens, zijn omgeving en zijn schepper. Jheronimus Bosch geldt als een geniale kunstenaar, die in zijn werk werelden toonde die zijn tijdgenoten niet voor mogelijk hielden. Het is een kunstenaar die tot de absolute wereldtop behoort, wiens werk navolging kreeg bij generaties na hem en die tot op de dag van vandaag ook nieuwe kunstenaars weet te inspireren.
“Jheronimus Bosch is de belangrijkste en meest oorspronkelijke middeleeuwse kunstenaar die ons land heeft voortgebracht. Het is fantastisch dat in 2016 het overgrote deel van zijn oeuvre in zijn geboortestad ’s-Hertogenbosch te zien zal zijn. Geweldig ook dat een nieuwe generatie kennis kan maken met dit in alle opzichten unieke werk.”
Charles de Mooij, directeur van Het Noordbrabants Museum
Grootschalig onderzoek
De voorbereidingen voor de expositie in Het Noordbrabants Museum zijn reeds gestart in 2007. De basis voor de uitzonderlijke bruiklenen is gelegd met het Bosch Research and Conservation Project (BRCP), een ambitieus, grootschalig internationaal kunsthistorisch onderzoek, opgezet samen met de Stichting Jheronimus Bosch 500 en de Radboud Universiteit Nijmegen. Een team van internationale deskundigen, verenigd in het BRCP heeft in de afgelopen zes jaar voor het eerst vrijwel het gehele oeuvre van de meester Bosch wereldwijd intensief en systematisch onderzocht en gedocumenteerd. Bovendien is in vervolg op dat onderzoek en ter voorbereiding op de expositie in ‘s-Hertogenbosch een groot aantal schilderijen gerestaureerd. De resultaten van het Bosch Research and Conservation Project vormen de basis van de tentoonstelling in 2016.
Bosch jaar in 2016
De stad ’s-Hertogenbosch, inwoners en bezoekers herdenken met de meerjarige, internationale culturele manifestatie Jheronimus Bosch 500 al vanaf 2010 het vijfhonderdste sterfjaar 2016 van Nederlands belangrijkste middeleeuwse schilder Jheronimus Bosch (ca. 1450-1516). Met Jheronimus’ werk als onuitputtelijke inspiratiebron herleven zijn tijd en thema’s in uiteenlopende, feestelijke evenementen: bijzondere muziek-, dans-, theater- en circusproducties, tentoonstellingen, projecten in de openbare ruimte, lichtpresentaties, boeken, games en apps. Alles voor (én met) een breed en divers, jong en oud publiek uit binnen- en buitenland. Jheronimus Bosch 500 brengt zo de beroemdste zoon van de stad terug naar de plek waar hij alles bedacht en maakte, naar ’s-Hertogenbosch.
Met dank aan
De tentoonstelling maakt deel uit van de manifestatie Jheronimus Bosch 500 en wordt mogelijk gemaakt door onder meer de Gemeente ’s-Hertogenbosch, Provincie Noord-Brabant, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, BankGiro Loterij, Essent, Rabobank, KLM, Gieskes-Strijbis Fonds, Fonds 21, Ammodo en het Prins Bernhard Cultuurfonds.
www.hnbm.nl • Twitter @NoordbrabantsM • Facebook.com/NoordbrabantsMuseum